woensdag 14 november 2012

Kinderen, een verhaal van gedeelde verantwoordelijkheden



Ouder worden, het doet wat met een mens. Een hele nieuwe wereld gaat open voor zij die ervoor kiezen hun leven te verrijken door een nieuw gezicht in huis te halen. Maar ouderschap brengt ook enorme verantwoordelijkheden met zich mee. En spijtig genoeg durft het schoentje wel eens te knellen bij het opnemen van deze verantwoordelijkheden.

Maar al te vaak wordt er als vanzelfsprekend vanuit gegaan dat moeders verantwoordelijk zijn voor de opvoeding en zorg van hun kroost. Een cultureel verankerd misverstand dat maar al te vaak nefaste gevolgen heeft voor zowel de levenskwaliteit als de professionele mogelijkheden van haar grootste slachtoffers.

Een misverstand dat, spijtig genoeg, door haar biologische oorsprong moeilijk uit de wereld te helpen is. Zo is de link tussen zwangerschap en hoofdouderschap snel gelegd. De beperktere, al dan niet ontbrekende, viscerale binding die vaders ervaren tijdens de zwangerschap zorgt er vaak voor dat zij zich vanaf de bevruchting minder betrokken beginnen te voelen bij de zorg voor hun kind . Een verminderde betrokkenheid die naarmate de tijd vordert steeds gevaarlijker wordt indien ze niet wordt gecompenseerd. De moderne psychologie leert ons namelijk dat deze ouderlijke betrokkenheid van vitaal belang is voor het ontwikkelingsproces van een kind.


Het is duidelijk dat aan deze onrechtvaardigheid, die zowel vrouwen, kinderen als mannen treft, iets gedaan moet worden. Een stap in de goede richting zou alvast het uitbreiden van het vaderschapsverlof zijn. Deze uitbreiding zou een hele reeks van voordelige effecten hebben. Eerst van al zou de samenleving duidelijk erkennen dat vaders en moeder gelijke verantwoordelijkheden dragen bij de zorg voor hun kinderen. Ook zou het ervoor zorgen dat vaders hun, door de zwangerschap opgelopen, achterstand op vlak van betrokkenheid kunnen inhalen en de ouderrol diepgaander beleven. Bijgevolg zouden ze op lange termijn sneller geneigd zijn een voor het kind voordeligere rol binnen het gezin, of zelfs het hoofdouderschap, op te nemen. Hetgeen op zijn beurt dan weer een grote bijdrage zou leveren aan het openbreken van het taboe rond huisvaders.


Maar de belangrijkste vooruitgang die dergelijke maatregelen zouden kunnen realiseren is ongetwijfeld de opwaardering van de maatschappelijke positie van de vrouw. Op een arbeidsmarkt waar ouderschap voor beide geslachten een evenwaardige potentiële kost heeft, vervallen veel van de economische argumenten om bij aanwerving te discrimineren op basis van geslacht. Het rechttrekken van de genderbalans in het hoofdouderschap zou vrouwen ook meer vrijheid geven om al dan niet een carrière uit te bouwen.

Een transitie naar een wereld waar beide ouders gelijke verantwoordelijkheid dragen bij de zorg en opvoeding van hun kroost is dus niet enkel broodnodig, maar komt ook de maatschappij in haar geheel ten goede.

Voor meer informatie over de huidige wetgeving rond vaderschapsverlof, zie onderstaande links:

2 opmerkingen:

  1. Met je visie op betrokkenheid/biologische binding ben ik het niet eens. Uit eigen ervaring ('niet biologische' ouder) van een éénjarige kan ik stellen dat betrokkenheid iets is wat je zelf kiest als ouder, zowel tijdens de zwangerschap als (zeker!) eenmaal het kindje geboren is. Het is wel zo dat de band mama-kind zeker de eerste levensjaren sterker is dan die met (een) andere ouder(s), maar dat staat écht los van de betrokkenheid bij zorg en opvoeding. Kinderen hebben is een zeer fijne en intensieve bezigheid, die veel van ouders vergt. Het zou zeer fijn zijn als daar inderdaad meer waardering voor zou zijn, en als ook vaders meer bij hun kinderen zouden kunnen zijn. Het is effectief zo dat de huidige verlofregeling rollenpatronen versterkt en bestendigt. Mama is thuis en papa werkt en komt 's avonds moe thuis - en voelt zich wat onwennig bij zijn eigen kind. Natuurlijk kan in die situatie een mama 'beter' zorgen dan een papa, aangezien dit sociaal zo gecreëerd wordt(en dus helemaal niet biologisch!). Over ouderschap valt zoveel te zeggen ;-), en voor de rest ben ik het grotendeels met je eens!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Met de beschrijving van de versterkte biologische binding door de zwangerschap doelde ik op traditionele gezinnen. Dit is een redelijk enge analyse maar gezien de lengte van mijn tekst dacht ik het daarop te houden zodat hij vlot leesbaar bleef.

    Het was niet de bedoeling om hiermee te impliceren dat zonder deze biologische betrokkenheid met niet met een kind kan binden. Het kan zelfs zijn dat door het ontbreken van deze fase de ouders de onbewuste drang hebben dit op een of andere manier in te halen. Wat ik wou aangeven met dit fragment was dat door zwangerschap er voor de draagster van het kind een surplus aan betrokkenheid wordt gecreëerd die, indien het kind mede door de moeder wordt opgevoed, een discrepantie creëert ten opzichte van het aannemen van het hoofdouderschap.

    Indien je als ouder kiest, en de mogelijkheid krijgt, om deze discrepantie tussen drager en niet-drager in een vroeg ontwikkelingsstadium weg te werken zal dit waarschijnlijk niet lang duren en ook weinig moeite kosten. Indien ze onbestaande is, zoals vermoedelijk in jou geval, is dit al helemaal geen probleem omdat beide ouders waarschijnlijk beginnen met dezelfde mate van betrokkenheid en deze dan ook parallel van elkaar zal blijven groeien of er zal alleszins een vrije keuze zijn met betrekking tot het hoofdouderschap.

    Alvast bedankt voor de reactie ;-)

    BeantwoordenVerwijderen