Het (feministische?) fenomeen Amanda Palmer: de punkkoningin van de provocatie.



De Amerikaanse muzikante en voormalige street perfomer Amanda 'Fucking' Palmer is niet vies van enige controverse: de vroegere leading lady van de punk cabaretband The Dresden Dolls schopt immers graag tegen de schenen van de goegemeente en provoceert steeds met passie. Haar flamboyant gedrag op en naast het podium, tezamen met haar heel eigen opvallende ideeën over het hedendaagse feministische denken, zorgen ervoor dat de meningen over deze artieste – zeker binnen feministische kringen – vaak uiteenlopen.

Zo kwam Palmer deze zomer bijvoorbeeld nog in opspraak toen bleek dat ze met haar revolutionaire Kickstarter-project – een website waarop bands en muzikanten hun muziek rechtstreeks kunnen laten financieren door hun fans – maar liefst 1.2 miljoen dollar had opgehaald voor haar nieuwe album Theatre Is Evil. Op zich lijkt dit niet zo heel problematisch te zijn – crowd funding zorgt er immers voor dat het geld van muziekfans rechtstreeks bij de artiest in kwestie terecht komt en niet aan de vingers van op geld beluste managers blijft kleven – maar de Amerikaanse media vroegen zich terecht af of Palmers marxistische en DIY-attitude wel te verzoenen viel met het ophalen van zo'n ontzettend gigantisch bedrag. Daarnaast viel het bij vele fans en professionele muzikanten ook niet in goede aarde dat Palmer onder haar fans muzikanten ronselde om gratis op te treden tijdens haar wereldtournee.

Palmer besloot nadien gelukkig om al haar muzikanten te betalen, en krabbelde na dit incident meer dan gewoon maar recht, omdat ze door heel deze controverse werd uitgenodigd om een TED-talk te verzorgen waarin ze onder meer inging op haar radicale – maar inspirerende – ideeën over crowd funding en de muziekindustrie.

Niettemin kwam ze onlangs nog maar eens in opspraak nadat ze op haar blog een gedicht met de – volgens sommige offensieve want te empathische titel – A Poem For Dzhokhar plaatste. Als geboren en getogen Bostonian, wou ze als artieste haar emoties delen over de recente bomaanslag in Boston, maar vele van haar critici (maar ook fans) vonden dat ze met dit gedicht de grenzen van de goede smaak ver overschreed.

Dit maar om te tonen dat Palmer – zelfs meer dan Madonna – de titel van koningin van de provocatie verdient. En dit is zeker zo als het op Palmers verhouding met het feminisme aankomt: hoewel ze zelf steeds het gevecht aangaat met de absurde schoonheidsidealen die gelden binnen onze maatschappij en de muziekindustrie in het bijzonder, blijkt uit interviews dat ze toch niet zo tuk is op het politieke feminisme. Daarnaast stuitte één van haar meest recente muzikale projecten met indiemuzikant Jason Webley, Evelyn Evelyn genaamd, heel wat feministen (en de groepering Feminists With Disabilities

in het bijzonder) tegen de borst: Palmer en Webley traden tijdens hun muzikale acts namelijk op als een Siamese tweeling, die zogezegd uit een freakshow gered waren door Palmer en Webley. Deze paternalistische gimmick ging voor velen net iets te ver.

Uit dit alles blijkt dus dat provocatie centraal staat in het muzikale werk van Amanda Palmer, maar betekent dit ook dat ze louter provoceert om te provoceren? En moeten we haar dan meteen een postfeministe noemen omdat ze vooral lijkt te willen opvallen en tegelijkertijd erg kritisch is voor bepaalde vormen van feminisme? Of gaat er onder het laagje – of zeg maar dikke lagen – van provocatie en rebellie toch nog een andere Palmer schuil die wel aandacht heeft voor gender en feministische kwesties?

In onderstaand (Engelstalig) artikel probeer ik door middel van een introductie op Palmers oeuvre en haar voorliefde voor het Brechtiaanse Verfremdungseffekt een andere, misschien wel meer feministische kant van deze artieste te tonen...

Feminisme in actie: steun Pussy Riot!

Actie in Brussel op 17 maart - foto (c) Alexia Claes

De voorbije weken hebben we een massa aan creatieve en kleurrijke acties gezien ter ondersteuning van de drie gearresteerde leden van de Russische feministische punkband/actiegroep Pussy Riot. Maria Alekhina, Ekaterina Samutsevich en Nadezhda Tolokonnikova van Pussy Riot werden op 17 augustus schuldig bevonden aan "hooliganisme gevoed door religieuze haat" en veroordeeld tot 2 jaar strafkamp voor het playbacken en filmen van hun liedje "Punk Prayer" in de Russisch orthodoxe kathedraal in Moskou. Dit verdict, en ook hun eerdere arrestatie, riep wereldwijde verontwaardiging op. Niet alleen feministische activistes, maar ook bekende muzikanten zoals Patti Smith, Björk, Madonna en de ex-leden van Bikini Kill en Le Tigre lieten al van zich horen.

Het beeld van de kleurige bivakmutsen en wilde punkmuziek van Pussy Riot inspireren allerlei grafisch materiaal, benefietoptredens en straatacties als steun voor de band. Zo is er de gratis downloadbare compilatie van Riot Grrrl Berlin, opgedragen aan Pussy Riot, met o.a. hun eigen nummer "Putin has pissed himself". Er worden liedjes gemaakt die oproepen tot actie en de nummers van Pussy Riot worden gecoverd of gebruikt voor youtube filmpjes. Er circuleren ontelbare tekeningen, posters, borduurwerkjes, e-cards, poppen, foto's en collages met meestal  verwijzingen naar de kleurige bivakmutsen van Pussy Riot. Veel hiervan wordt op facebookpagina's zoals We are all Pussy Riot en op Let's Start a Pussy Riot gebundeld. Verder wordt er massaal actiegevoerd op straat in onder andere Canada, Paraguay, Frankrijk, Brazilië, Amerika, Noorwegen, en natuurlijk Rusland zelf, vaak aan de Russische ambassades. Amnesty heeft een campagne voor de vrijlating van de bandleden. Een opvallende actie is de creatieve textielgraffiti gemaakt door het Craft Cartel in Australië. En iets om zelf mee aan de slag te gaan: een stencil ontworpen om uit te snijden en sjablonen mee de spuiten als protest tegen de opsluiting van Pussy Riot.