"Mensen denken vaak dat ik geen rationeel denkend wezen zou zijn omdat ik een hoofddoek draag"

Het interview met Samira Azabar, door Tinne Destrooper, verscheen deze week online op De Wereld Morgen binnen het kader van 'de week van het feminisme'.

Er gaat geen dag voorbij of er verschijnt wel ergens een opiniestuk, debat of artikel over de plaats van de islam in onze samenleving. Met name de rol van de vrouw, de toelaatbaarheid van de hoofddoek en de houding van moslimmannen jegens vrouwen vulden reeds vele pagina’s.

foto door Jonas Vincken

Islamitische vrouwen worden in deze discussies echter vaak doodgezwegen. Een zonde voor elk medium dat zichzelf democratisch noemt en een gemis voor ons allen, zo blijkt uit het interview met de bevlogen – en gesluierde - feministe Samira Azabar.

Samira Azabar is vormingsmedewerkster bij VZW Motief (www.motief.org). Haar profiel van uitgesproken islamitische feministe roept meteen de vraag op hoe haar geloof haar interpretatie van feminisme beïnvloed heeft.

Azabar: “Toen ik opgroeide, worstelde ik met veel vragen. Mijn ouders zijn eerste generatie en als jongere zie je dat bepaalde zaken binnen je eigen cultuur helemaal normaal gevonden worden, terwijl je je tegelijk in een andere a-religieuze context beweegt. Als jongere word je daarop bevraagd. Op dat moment probeer je te kijken waar je inspiratie ligt. In sommige situaties voelde ik mij bijvoorbeeld meer aangesproken in mijn moslim-zijn, in andere in mijn vrouw-zijn. Het is een moeilijke oefening om die twee te combineren in verschillende contexten."

"Media bemoeilijkten dit proces ook. In de media werd de islam vaak voorgesteld als niet democratisch, niet vrouwvriendelijk en al helemaal niet emancipatorisch. Dat was voor mij een reden om me te gaan verdiepen in mijn islamitische roots. De islam die ik in mijn opvoeding had leren kennen was anders dan de voorstelling in de media. De islam die ik had leren kennen was intrinsiek democratisch, en zelfs feministisch. Mijn zoektocht leidde me naar emancipatorische elementen binnen de islam, omdat deze nooit aan bod komen in het dominante discours in deze samenleving."

Dolle Amina's

“De moslimvrouw wordt onderdrukt. Of ze nu in Kandahar of Parijs woont, ze wordt gesluierd, besneden, uitgehuwelijkt en, als ze overspel pleegt, gestenigd. De verantwoordelijke voor de situatie is geidentificeerd. De islam. Weg met de islam en alle problemen worden opgelost. Dat is de teneur in veel artikelen, reportages, opiniestukken en commentaren in de Vlaamse en internationale pers. Wie het hardst roept, wordt gehoord. Verhalen van extreme onderdrukking worden in de media breed uitgemeten, er worden boeken geschreven en prijzen uitgedeeld. Voor de ‘vrije meningsuiting’, voor de ‘vrouwenrechten’, tegen de ‘radicale islam’. De verwarring is groot, de rede is zoek en door de bomen zie je het bos niet meer. Waar blijft de vrouw in dit alles?”

Bovenstaand fragment is afkomstig uit de inleiding van ‘Dolle Amina’s. Feminisme in de Arabische wereld’, aan de hand van Samira Bendadi. Vier jaar zijn verstreken sinds het boek gepubliceerd werd, en intussen heeft het niets aan relevantie verloren: nog steeds is er in de media heel wat te doen rond de ‘onderdrukking’ van moslimvrouwen. En nog steeds wordt het debat maar al te vaak boven de hoofden van de vrouwen in kwestie gevoerd. Een van Bendadi’s doelstelling bij het schrijven van dit boek was ‘de vrouw in dit alles een stem [te] geven’. Hoe denken moslimvrouwen zelf over de onderwerpen die zo vaak tot verhitte discussies leiden? ‘Bestaat er zoiets als feminisme in de Arabische wereld en hoe manifesteert dat zich? Hoe denkt men daar over vrouwenrechten en wat is de evolutie op dat gebied? In welke mate vindt dat discours gehoor bij de gewone vrouw? Wat zijn de belangrijke thema’s voor de vrouwen in de immigratie?’ Dergelijke prangende vragen worden in dit boek voorop gesteld.

Vermeldenswaardig is Bendadi’s benadrukking dat ze zich geenszins als doel gesteld heeft een bespreking te bieden van 'dé situatie van dé vrouw in de Arabische wereld'; eerder tracht ze algemene tendensen te vatten, zoals die zich manifesteren in Egypte, Marokko, Parijs en België. De meningen van de geïnterviewde vrouwen lopen danig uiteen, dus eenduidige zienswijzen krijgt u hier (gelukkig) niet voorgeschoteld. Een aanrader voor iedereen die actuele debatten zoals die rond de hoofddoek vanuit een ander perspectief wilt bekijken.