Het
structureel tekort aan kinderopvangplaatsen dwingt sommige mama's
terug aan de haard. In gevallen waar aangevraagde betaalbare
kinderopvang niet mogelijk is zijn vrouwen uit financïele noodzaak
thuisblijfmama's. Een echte keuze maken om werkende mama of
thuisblijfmama te zijn is pas mogelijk als er goede en voldoende
structurele zorgvoorzieningen zijn. De maatschappelijke visie op zorg
als een individuele verantwoordelijkheid in plaats van een collectief
gebeuren en heersende stereotypen vormen hierin een struikelblok.
Mocht de maatschappij moeders prijzen in plaats van ze te
discrimineren, de wereld zou er alleen maar wel bij varen!
Mama's
die ervoor willen kiezen een job en carrière te hebben, hebben het
vaak niet gemakkelijk. Om te beginnen moeten ze voor ze aan de slag
kunnen of verder kunnen met hun werk een opvangplaatsje zien te
bemachtigen voor hun kind(eren). Weinigen hebben het geluk
opofferende grootouders te hebben die hun kroost elke
werk/ziekte/schoolvakantiedag met graagte verwelkomen. Doorgaans
start de opvangzoektocht al voor de zwangerschap. Zo vroeg mogelijk
moet ingeschreven worden op stedelijke wachtlijsten om enigszins kans
te hebben op betaalbare opvang. Wie enkele maanden zwanger is en zich
dan pas realiseert een opvangplaatsje nodig te zullen hebben, is vaak
gezien.
Kribbekrapte
Ondanks
al vaker beloofde inspanningen heerst er nog steeds een nijpend
tekort aan betaalbare (gesubsidieerde) kinderopvangplaatsen.
Niet-gesubsidieerde kribbes kosten bv. in Gent gauw 30 euro per
opvangdag. Van de drie alleenstaande moeders die ik ken, hebben er
twee geen plaatsje in een stedelijke kribbe kunnen bemachtigen, en
eentje pas op het allerlaatste nippertje na de geboorte van haar kind
en vele telefoons naar de stadsdiensten.
Het
is correct dat inspanningen gedaan worden om meer betaalbare plaatsen
te creëren. Bv. in Gent zijn er
in 2011 een goede 300 plaatsen bijgekomen. De sociale dekkingsgraad
(verhouding gesubsidieerde opvangplaatsen tot totaal aantal 0-2
jarigen in een wijk) blijft echter haperen op 28%. Dat wil zeggen dat
maar voor één kind op vier betaalbare kinderopvang mogelijk is. En
kinderen ouder dan 2 zijn in deze cijfers om ongekende reden buiten
beschouwing gelaten. Elk jaar moeten talloze aanvragen voor opvang
geweigerd worden wegens plaatsgebrek.
'Jouw
keuze, jouw kind'
Bij
gebrek aan kinderopvang... blijft de vrouw meestal thuis om voor de
kinderen te zorgen. Niet verrassend; vrouwen verdienen om te beginnen nu eenmaal nog steeds gemiddeld minder dan mannen, en
het is common sense dat vrouwen beter zijn in zorg voor kinderen (of
is dat een hardnekkig stereotype?). Ook bij
alleenstaande en weinigverdienende mama's is de rekening snel
gemaakt: geen gesubsidieerd kribbeplaatsje betekent haast automatisch
een oneway-ticket richting werkloosheid. Alleenstaande mama's belanden vaak in de armoede...
Tja,
wie ervoor kiest om een kind te krijgen, moet er nu eenmaal de
gevolgen van dragen? Jammergenoeg dragen vooral vrouwen de gevolgen.
Te weinig vaders blijven (permanent of tijdelijk) thuis om voor de
kinderen te zorgen. Omdat ze meer verdienen, omdat ze nu eenmaal de
kostwinner zijn, omdat het not done is een huisman te zijn,
omdat ze hun carrière niet in gevaar willen brengen,... of soms
gewoon omdat ze er geen zin in hebben of van mening zijn dat zorgen
'iets voor vrouwen' is. Soms ook kunnen vaders het zich niet
permitteren om thuis te blijven, hoewel ze dat eigenlijk wel graag
zouden willen. Ook dat is een spijtige zaak.
De
visie 'het is jouw kind, dus jouw verantwoordelijkheid' kadert
bovendien perfect in de individualisering van onze maatschappij.
'Jouw verantwoordelijkheid' is welteverstaan die van de vrouw - we
zijn nog niet zo geëmancipeerd dat iemand op het idee komt mannen te
vragen hoe ze in hemelsnaam een goede vader kunnen zijn met zo'n
drukke job. Net of de keuze voor een kind en een goeie ouder proberen
zijn automatisch de dood van een carrière betekent. In
praktijk is dat wel vaak zo, en wel door seksisme en vooroordelen:
werkgrage moeders krijgen minder kansen van hun werkgever.
Collectieve verantwoordelijkheid
Kinderen
maken nochtans een essentieel deel uit van de maatschappij; ze doen
het bedrijfsleven en ook het sociale zekerheidssysteem verder
draaien. Is het dan niet eerder logisch dat zorg een collectieve
aangelegenheid is, en dat gestreefd wordt naar maatschappelijke
zorgoplossingen? Om te beginnen moet naast meer betaalbare opvang ook
ouderschapsverlof en tijdskrediet beter betaald en duchtig uitgebreid
worden. Ook mama's die graag willen thuisblijven om voor de kinderen
te zorgen moeten hiertoe alle mogelijkheden krijgen. Moeders prijzen
in plaats van ze te discrimineren en kleineren, de wereld zal er
alleen maar wel bij varen.
Het
weze duidelijk dat oplapmiddeltjes zoals het creëren van 'flexibele'
nepstatuten, die langdurig werklozen (lees: vrouwen) verplichten
enkele uren per week aan de slag te gaan in kinderopvang, geen
structurele oplossing bieden. Werkloze mama's worden zo verplicht
deeltijds aan de slag te gaan... om voor andermans kinderen te
zorgen.
Een
vrije keuze
Voor
alle duidelijkheid: dit is géén pleidooi om moeders op de
arbeidsmarkt te jagen, en ook geen sneer naar thuisblijfmama's toe.
Persoonlijk vind ik dat iedereen minder zou moeten werken, en meer
vrije tijd hebben. Thuisblijfmama's worden volledig ten onrechte wel eens scheef bekeken. Ervoor kiezen
om geen job te hebben om voor je kinderen te zorgen vinden sommigen
not done, en zelfs 'onfeministisch', terwijl het een uiterst
legitieme keuze is. Moederschap is in veel van haar vormen
feministisch (vaak is de gegeven kritiek onfeministisch).
Mama's
moeten echt met verstand, geweten en hart kunnen kiezen. Kiezen om
thuis te blijven, om te werken, om minder te gaan werken, zonder uit
financiële overwegingen verplicht te worden tot een keuze. Een echte
keuze is maar mogelijk als er voldoende structurele zorg- en
financiële voorzieningen zijn, en als stereotypen uit onze lijven en
leden verbannen zijn.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten