Seksisme en de gelijk(waardig)heid van de vrouw

De ophef over de documentaire van Sofie Peeters is nog niet afgelopen: een eindeloze stroom columns en commentaren volgde al, en de politiek is er ongemeen snel bij door het opstellen  van een ad-hoc wetgeving en de oprichting van een commissie die het probleem “seksisme” moet aanpakken. Het gedrag van de gefilmde mannen wordt beschouwd als een aanslag op de waardigheid van de vrouw, en als een ondergraving van de centrale waarde van gelijkheid tussen man en vrouw. Als feministen zouden we onverdeeld blij moeten zijn met de plotse aandacht voor een probleem dat er jarenlang geen was. Inderdaad, als vrouwen willen we graag de kleren dragen die we leuk vinden, en op straat lopen zonder uitgemaakt te worden voor slet. Sofie Peeters heeft mooi aangetoond dat dergelijke aantijgingen, die je als vrouw over je heen krijgt, vernederend, beledigend en gewoonweg onaanvaardbaar zijn. Wat dat betreft, kunnen we haar hartelijk danken om dit probleem in beeld te brengen en op de agenda te zetten.

Niettemin  voel ik me ook al enkele dagen ongemakkelijk bij deze berichtgeving.

"Femme de la rue" en de strijd der seksen

Veel reactie kwam er vorige week op de uitzending van de reportage “Femme de la rue” van RITS-studente Sofie Peeters op Canvas. Haar reportage liet zien hoe frequent vrouwen in grootsteden geconfronteerd worden met seksistische opmerkingen, vaak afkomstig van mannen van allochtone afkomst. Zelf bekend met het probleem, dat nog versterkt wordt door het feit dat ik meestal op pad ben met mijn toekomstige echtgenote en een vaste mannelijke begeleider mij dus ontbreekt, wens ik echter nog een andere dimensie toe te voegen aan het debat. Omdat de polarisatie van man en vrouw de kern vormt van de problematiek van seksisme op straat, lijkt het debat vaak ook in deze termen gevoerd te worden – “de mannen moeten hun verantwoordelijkheid nemen” “de vrouwen mogen zich ook niet laten doen” etc.

Dit soort polemiek bezorgt me de kriebels. Let wel, ik ben erg tevreden over de mate van nuance waarmee het debat gevoerd wordt. De reportagemaakster zelf gaf reeds aan de diverse allochtone gemeenschappen niet in hun geheel te willen viseren. Ze gaat actief op zoek naar de motivatie van de enkele “rotte appels” en behoedt zich voor stereotypen. Het geeft me hoop dat ook de beleidsmakers erkennen dat het hier om strafbare feiten gaat en het probleem op een constructieve manier willen aanpakken. Maar daarmee zijn we er niet. Zoals Sofie in haar reportage aanhaalt, ligt de schuld niet alleen bij enkele allochtone mannen met een attitudeprobleem. Ook in de “westerse” cultuur blijven vrouwen een lustobject. Vrouwen voelen de druk om én te voldoen aan bepaalde schoonheidsidealen én onafhankelijk en geëmancipeerd te zijn.

Dit brengt me bij de extra dimensie van het debat, namelijk het idee dat feminisme in onze westerse samenleving overbodig geworden is. Vrouwen en zeker mannen durven zich niet te identificeren als feminist, vermits feministen veelal gedemoniseerd worden als extremisten die onderdrukking zien waar er al lang geen meer is – vrouwen hebben inmiddels toch gelijkheid bereikt? Terwijl feminisme net het referentiekader is dat we nodig hebben willen we het probleem van seksisme op straat in zijn totaliteit aanpakken. Uiteraard heb ik het niet over de “feminazi’s” uit de populaire beeldvorming, maar een feminisme dat niets anders voor ogen heeft dan een realiteit waarin zowel mannen als vrouwen de mogelijkheid krijgen om hun capaciteiten volledig te ontplooien en het recht hebben om emoties te tonen zonder angst voor repercussies op basis van genderstereotypen.

Want ook bij ons lijkt er een dichotomie en zelfs strijd gegroeid tussen beide genders. De constructie van man en vrouw als twee gelijke maar fundamenteel verschillende wezens op het einde van de negentiende eeuw, in de late twintigste eeuw gepopulariseerd in de “venus-mars” literatuur, vormde een onmisbare voorwaarde voor deze strijd der seksen. In veel debatten omtrent de bevordering van de positie van de vrouw tot op een gelijk niveau als de man, wordt gewezen op het feit dat ook mannen in bepaalde situaties benadeeld worden, of dat gelijkheid op een bepaald vlak niet haalbaar is omdat vrouwen – van nature?! – andere prioriteiten stellen. Denk hierbij maar aan de miskenning van mannen als mogelijke slachtoffers van huiselijk geweld, of het feit dat vrouwen vaak nog steeds “kiezen” om de zorg voor de kinderen op zich te nemen en zo hoogbetaalde jobs mislopen.

Dergelijke debatten verlopen in de meeste gevallen nog erg beschaafd, maar klik de sociale media open en het wederzijdse seksisme druipt van het scherm. Het zijn dus niet enkel die geïsoleerde groepjes op straat die eens dienen na te denken in welke termen ze een conversatie voeren, we zijn er allen bij gebaat genderstereotypen aan de kant te schuiven willen we ieders rechten respecteren.

Bikini’s, Schoonheidsidealen en een Beetje Religie

Gister vertelde een jong familielid mij dat ze niet van bikini’s houdt, en daarom maar heel weinig gaat zwemmen of naar het strand gaat. Ze zei dat een bikini net voelt alsof je ‘in je ondergoed loopt’. Haar verhaal staat niet op zichzelf. Al vaker heb ik vriendinnen horen klagen over het discomfort van vrouwelijke badkleding. En zelf moet ik toegeven dat ik ook niet zo graag in een bikini over het strand loop.

Immers, badkleding voor vrouwen, met name voor jonge vrouwen en meisjes, zoals het vandaag de dag ontworpen wordt en in de winkels hangt, is erg weinig bedekkend. Met de populaire beeldvorming rond het ideale vrouwelijke lichaam, waar maar heel weinig vrouwen en meiden in de praktijk aan kunnen voldoen, wordt iedere onvolkomenheid genant en iets om te liever te verstoppen dan te vertonen. Vrolijk en onbezonnen met een bikini het water inspringen, is er ook niet echt bij. Je kunt het allemaal maar beter goed vasthouden, want het risico bestaat dat je al rondhuppend iets van je niemendalletje verliest. Erg stevig zitten de zogenaamd hippe bikini’s met al die frummeltjes en touwtjes namelijk niet. De jongedame die ik sprak, voelt zich er in ieder geval totaal niet comfortabel bij en besluit om dan maar liever niet in de zomer een frisse duik te gaan nemen. Ze was het helemaal eens met mijn voorstel om een actiegroep op te richten om de ontwerp van badpakken te eisen waar vrouwen  wel zich prettig in voelen. Mannen kunnen toch wel fijne comfortabele en stoere zwembroeken-tot-op-de-knie aantrekken, waarmee ze naar hartenlust kunnen rond rennen en in het water springen, zonder dat ze de angst hebben hun broek te verliezen? Daarnaast hoeven ze zich ook niet zo’n zorgen te maken over billen of bovenbenen die niet helemaal aan het ideaal voldoen.

Een metaforische middelvinger aan maatschappelijke conventie

Ik ben een feministe en daarom scheer ik me niet. Allez… ik scheer mijn oksels en benen wel eens… zo af en toe… wanneer ik weet dat ik de volgende vierentwintig uur enigszins uit de kleren zal gaan. Maar dan alleen als het publiekelijk is of in het gezelschap van mensen waarbij ik me niet honderd procent op mijn gemak voel… dus eigenlijk impliceert dat iedereen behalve naaste familieleden. Maar ik ben wel vrij laks. Hoewel ik dat waarschijnlijk alleen maar ben omdat ik eigenlijk best weet dat mijn lichaamsbeharing van die aard is dat het nagenoeg onzichtbaar blijft – al had het een lengte waarin je vlechtjes kan leggen. Dus ik ben dan wel een feministe, ik scheer me toch betrekkelijk regelmatig. Niettemin kijk ik ontzettend op naar vrouwen die zich niet scheren en zo maatschappelijke conventie de middelvinger tonen.

Maar eigenlijk zou het geen éne jota uit mogen maken of iemand scheert of niet. Dit maakt een mens ook niet meer of minder feminist. Protesteren tegen de maatschappelijke druk om lichaamsbeharing te verwijderen door van vrouwen te eisen vooral van hun haren af te blijven, zou de ene claim op het lichaam alleen maar vervangen door een andere. Op die manier wordt er nog steeds aan vrouwen vertelt wat zij met hun lichaam dienen te doen. Het zijn veelal vrouwenlichamen die publiekelijk worden bekritiseerd. En daarbij worden de individuele keuzes van vrouwen al te vaak genegeerd. Of het nu gaat om de geseksualiseerde skimpy outfits van ‘de jeugd’ of het dragen van een hoofddoek. We dienen in te gaan tegen die collectieve obsessie met ons lichaam.

Maar dit weerhoudt me er niet van de eigen scheerpraktijken kritisch te bekijken. Zelf vind ik het uitermate vreemd dat ik enerzijds opkijk naar vrouwen die zich niet scheren en anderzijds toch de nood voel om dat onzichtbare beetje haar van tijd tot tijd te verwijderen. En dat ik die noodzaak voel, is natuurlijk geen individuele kwestie. Werd ik geboren in een andere tijd en ruimte, dan was er vast geen haar op mijn hoofd dat eraan dacht.

Door me te scheren, maak ik het voor andere vrouwen bovendien lastiger om zich niet te scheren. Dat ik bijdraag aan ‘de norm’ frustreert me mateloos. Kiezen voor de makkelijke optie geeft me soms het gevoel een zwakkeling te zijn. En weemoedig denk ik aan al die verloren tijd en energie. Maar scheren maakt niemand zwak. Bovendien weet ik dat hier net de sterkte van mijn feministisch engagement ligt. Ik voel aan den lijve hoe maatschappelijke conventie op mijn lichaam inwerkt. Hoe ik worstel, maar er niet in slaag te ontsnappen.

Al scherend denk ik na over het waarom van mijn scheren. Waarom is het überhaupt zo belangrijk om identiteit te etaleren op ons huidoppervlak? Waarom kan het al dan niet scheren een statement zijn? Waarom is het verdomd moeilijk om te weten wat nu werkelijk ‘lekker mijn eigen zin doen’ is? Ik mag dan achterblijven in de praktijk, bij deze toch alvast een metaforische middelvinger aan de maatschappelijke conventie.

Tango della feminista

Door Ginette Bauwkens

A little feminist blog on language

Onlangs stuitte ik op A little feminist blog on language, waar een pas afgestudeerde masterstudente haar enthousiasme met betrekking tot feministische linguistiek deelt via  blogposts over taal en gender. Hieronder het eerste deel van haar blogpost “How to disregard a women (explorer)”:

"Ever since their first discovery, the polar regions have fascinated humanity. The endless frozen deserts, the blinding snowy white, and the few animals which make this inhospitable climate their home can best be described by one term in particular: extreme. And the ‘extreme’ hardly attracts the tame.

[links: Amelia Hempleman-Adams, 'The Frozen Beauty']

Looking at our traditionally fixed gender roles, it comes as no surprise that the exploration of the Arctic and Antarctic has until recently been the sole preserve of men. Men, according to dominant ideology, are on the mere basis of their sex daring, brave and adventurous, that is, ‘made’ for exploration, while women, on the mere basis of theirs, are meek, fearful and cautious, that is, ‘made’ to stay at home. However, many women have challenged this restrictive stereotype throughout history and continue to challenge it to this day.

Some of our contemporary female explorers are gaining public recognition and have recently appeared in a feature in the Evening Standard to mark their success. But as the title indicates, their achievements do not solely revolve around polar exploration: “Meet the polar babes” (Evening Standard 2011). As the definition shows, a ‘babe’ is both an infantile human: as in “a baby”, and the object of/to man: as in “a sexually attractive young woman” (OD 2012), which fundamentally skews our understanding of female explorers towards their ‘essential’ ineptness as well as their ‘essential’ position within humankind."
 

Klik  hier om de rest van het artikel te lezen. Ook zeer interessant zijn haar berichten “Question of choice”  en “Show me yours”.

Feministisch tijdschrift Scumgrrrls - nr. 19

Het nieuwe en helaas ook laatste nummer van het Belgische feministische tijdschrift Scumgrrrls is pas uit. Na 19 nummers te hebben gepubliceerd, gaat de redactie van Scumgrrrls zich toeleggen op andere projecten. Je zal er vast nog van horen! 

Scumgrrrls ontstond als zine of fanzine, een zelfgepubliceerd, goedkoop gedrukt boekje beïnvloed door de riot grrrlbeweging, lesbische/queer subculturen en radicaal feminisme. Die invloeden werden meegenomen toen Scumgrrrls evolueerde naar een meer professioneel uitziend tijdschrift. De redactie bleef echter bestaan uit vrijwilligsters. Het feministische magazine is een heel decennium actief geweest en dat is niet niks. Scumgrrrls mikte op geëngageerde feministische lezers. Het tijdschrift was radicaal, gedurfd, humoristisch en bracht feministische kritiek en theorie op een toegankelijke niet-elitaire manier. Teksten werden in het Engels, Frans en soms in het Nederlands geschreven met een korte samenvatting in de andere twee talen erbij. Hierdoor kon Scumgrrrls een relatief breed publiek bereiken en werd het tijdschrift in verschillende landen gedistribueerd. 

 

Sinds nummer 16 werk ik mee aan Scumgrrrls en dat was een fantastische ervaring. Ik zat in de redactie, verzorgde de beeldredactie, maakte illustraties en schreef teksten. Zelf vind ik het ontzettend jammer dat Scumgrrrls ermee stopt. Ik had er graag nog lang aan meegewerkt en hoop stilletjes op een gelijkaardige papieren opvolger. Blogs zijn leuk, maar ik hou nog meer van gedrukte media. Papieren magazines worden steeds zeldzamer, ook al blijft de DIY "zine"-cultuur bloeien. Eenvoudige online publicatiemethodes en relatief dure productiekosten van tijdschriften zorgen dat blogs en e-zines de gedrukte magazines vaak vervangen.  

Het 19de en laatste nummer van Scumgrrrls heeft als thema bruggen en verbindingen. Je vindt er onder andere artikels in over kruispuntdenken, radicaal en transfeminisme, de Slutwalk, muziek van de women's liberation movement en ideeën voor feministische acties (uit het Feministisch Startpakket van FEL). Toepasselijk werd dit laatste nummer gepresenteerd op Ladyfest Brussels, een internationaal feministisch festival dat op dezelfde creatieve manier met feminisme omgaat. De meeste voorgaande nummers van Scumgrrrls kan je nog steeds bestellen en de thema's die hierin aan bod komen - van moederschap tot feministische strips - zijn nog steeds relevant en interessant.

La lutte continue... ailleurs! 

Meer info op de website van Scumgrrrls

The Sunny Side of Sex

“In de vierdelige serie 'Sunny Side of Sex' reist Sunny Bergman over de wereld langs de grenzen van ons denken over seksualiteit, de liefde, vrouwelijkheid en het lichaam. Vanuit een persoonlijk betrokken perspectief gaat Sunny in Oeganda, China, Cuba en India op zoek naar verrassende denkbeelden, die aan onze eigen (westerse) ideeën wrikken over wat normaal is, of hoort te zijn.”

Ook bijzonder interessant is haar documentaire over vrouwelijke schoonheidsidealen, ‘Beperkt Houdbaar’.

Allen vrij te bekijken op de website van Holland Doc: http://www.hollanddoc.nl/kijk-luister/documentairemakers/sunny-bergman.html 

"What about girls?": over de uithuwelijking van Nepalese meisjes

Aleksandra Perczynska over het uithuwelijken van minderjarige meisjes in Nepal:

"So there! It happens all the time, every day, to people like Laxmi and Bina Kumari: more than half of the girls in Nepal will be married before they turn 18. These numbers tell us something important.

They tell us there is an elephant in the room – child marriage is a public secret that everyone knows but nobody talks about. It’s complex, sensitive, disturbing and messy. But it’s time to stop ignoring the problem and start acting if we are serious about Nepal’s development and human rights."

Klik hier voor het volledige artikel.

Ellie Rose over make-up

Een kritisch artikel over make-up en de schaamtegevoelens die vele vrouwen in verband hiermee voelen. http://blogs.independent.co.uk/2012/07/18/to-make-up-or-not-to-make-up/

"Women in the Olympics, Over Time"

By CATHERINE RAMPELL

"Last week Saudi Arabia announced that it was sending two women to the London Olympics, making this the first Olympic Games in which every country taking part is fielding female athletes.

Women will account for about 40 percent of the 10,500 athletes at the London Olympics. That’s about the same gender breakdown as in the last two Olympic Games. It’s also about twice the share women represented four decades ago, according to Goldman Sachs.

Here’s a chart from a recent Goldman Sachs report on the economics of the Olympics, which I wrote about in an earlier post:

Source: Sports Reference, Goldman Sachs Global ECS Research."

http://economix.blogs.nytimes.com/2012/07/18/women-in-the-olympics-over-time/?ref=women

De groeiende aanwezigheid van vrouwen op de Olympische Spelen geeft aan dat het de goede richting uitgaat met vrouwen in de sportwereld, maar zoals de talloze voorbeelden in onderstaande artikels illustreren, zijn we er nog lang niet:

http://www.theglobeandmail.com/sports/olympics/female-canoe-racer-takes-olympic-inequality-to-court/article4426727/

http://shine.yahoo.com/team-mom/even-title-ix-women-athletes-still-face-inequality-125700584.html

http://healthculturesociety.wikispaces.com/Women+in+Sport-+Gender+inequality+alive+and+well+on+the+sporting+field!

http://edition.cnn.com/2012/07/20/world/asia/olympic-flights-gender/index.html?hpt=hp_c2 

The Reality of Destitution: Sofia Kalu

Klik op onderstaande link om Sandhya Sharma's artikel te lezen:

The Reality of Destitution

"For countless women in her position, the Home Office and their punitive immigration policies operating a culture of disbelief means that experiences of rape, torture and domestic abuse are routinely refuted, lesbian women are asked for “proof” of their sexuality in order for their application to be verified and more often than not, the Home Office reject claims that lives will be in danger should they be deported.

Does the fact that hundreds of thousands of people would rather live in poverty and in constant fear of deportation – reliant on friends, transactional relationships, forced prostitution or low-paid illegal work – rather than return to their country of origin, not suggest a different story, that there is a systematic (strategic?) failure in policy?"

Vox Feminae Film Festival: Call for Submissions

"VFFF seeks to find, exhibit and award films that explore aspects of gender, gender roles & identities. Subjects include gender equity, gender non-stereotypes, relationships, feminist and lgbtiq themes."

Submissions

Deadline: 15 augustus

Over Vox Feminae:

"VoxFeminae is a space of gender and media culture which acts as a platform of voices. Through the internet portal voxfeminae.net, video production, video and web services, education, counselling and VoxFeminae Festival we support and present the work of female artists, entrepreneurs, civil initiatives, non-governmental organisations and other gender aware and socially responsible groups and individuals."

 Vox Feminae

Door Hannah Kalverda

Virtual Issue: Hypatia Essays on the Place of Women in the Profession of Philosophy

"This virtual issue brings together essays published by Hypatia over a twenty year timespan that address the question of women’s place in the profession of philosophy. It includes essays about women in the history of philosophy, empirical studies of the representation of women at various career stages in careers in philosophy, analytical essays about why women, including specifically women of color, are not reaching parity with white men in the profession, and essays and reports about what women are doing to change the representation of women in philosophy. The issue highlights the efforts that women have made through the centuries and in the pages of this Journal to demand a place for women as philosophers."

Indeling:

- I. Women in Philosophy in Historical Perspective

- II. Contemporary Analysis of Gender Exclusion

- III. Analysis of Race and Gender Exclusion

- IV. Positive Proposals for Change: What We Are Doing About It

Zeker en vast de moeite waard! Voor een meer uitgebreide inleiding en informatie over de artikels, zie: Introduction

Conferentie "Intersecting Feminisms: Theory, Politics and Activism"

Van 16 tot 18 november organiseert het Women's Studies Centre van de Poolse Lodz University de conferentie "Intersecting Feminisms", met een focus op hoe "intersectionaliteit" of kruispuntdenken ons kan helpen om verschillende vormen van ongelijkheid te begrijpen. Academici én activisten kunnen nog tot en met 15 september een voorstel tot bijdrage insturen.

"Bringing together scholars, students, activists, politicians and artists to critically address interconnections between theory and practice, the conference will reconsider and revaluate the place and role of feminism in contemporary world. It will offer a platform for creative and insightful encounters of various politics of location both Polish and international. Intersectionality has for the past decades gained currency not only as a useful critical tool of analyzing diverse sites of oppression but also as a productive strategy of dealing with everyday exclusionary practices and forms of inequality. Introducing intersectional framework, the conference will, therefore, attempt to respond thematically to the multiple axes of differentiation and consider how they interweave and affect equality."

Alle info vind je hier: http://www.sophia.be/index.php/nl/announcements/view/1581

UK Feminista Summer School 2012

Nog in de UK organiseert UK Feminista van 15 tot 17 september een Summer School, waar je kan leren hoe je feministisch engagement om te zetten in de praktijk. Allen daarheen!

Info op http://ukfeminista.org.uk/event-details/summer-school-2012/

"UK Feminista’s Summer School 2012 is a unique opportunity to learn skills, share ideas and prepare to organise with feminists across the UK. Crammed with practical workshops, cutting edge discussion, and spaces to exchange ideas and tactics, this event is perfect for all those who want to organise locally, nationally and globally to uproot gender inequality."

Voor feministische filmmaaksters: The London Feminist Film Festival

In november 2012 vindt in Londen het London Feminist Film Festival plaats, met als het doel het op de kaart zetten van vrouwelijke filmmaaksters en het bijdragen aan een evenwichtigere vertegenwoordiging van vrouwen in de filmwereld. Bijdragen insturen kan nog tot 31 augustus 2012, hopelijk kunnen er ook nog wat Belgische filmmaaksters bij!

Info op http://womensfilmandtelevisionhistory.wordpress.com/2012/06/11/london-feminist-film-festival/

"The London Feminist Film Festival is due to take place on a weekend in November 2012 (exact dates tbc). The festival aims to counterbalance the mainstream film industry’s narrow representation of women and its neglect of women’s issues by showing a selection of films made by women filmmakers from around the world. The films will be feminist either in their representation of women and/or their handling of feminist issues. The Festival will screen feminist feature films, documentaries, and short films, made by women filmmakers around the world. The LFFF is calling for submission now – deadline 31st August 2012."

Interview met Amina Doherty

Een fragment:

"What inspired you to be an activist in general, and specifically, to work on feminist issues?

For many years I struggled to call myself an “activist” in large part because I felt as though I wasn’t “activist” enough; as though the contributions I was making would never be enough to bring about the kinds of substantive social change that I wanted to see in the world. A world wherein people continue to be discriminated against on the basis of their race, gender, class, sexual preference, socio-economic position and other varying axes of inequality. 

However, over the years I have come to understand that what actually makes someone “activist” is a heartfelt and genuine commitment to change. Simply knowing that, as an individual, I have the potential to be powerful in whatever it is that I set my mind to, motivates me. I am driven by the understanding that the smallest acts can bring about the biggest changes … being an activist is simply about taking a stand (or a seat) and refusing to move to the back of the bus." 

Lees hier het volledige interview.

Women, Authority and Leadership in Christianity and Islam

10th to 12th September 2012
University of Roehampton, United Kingdom

A three-day conference bringing together academics and community organisers to explore key issues
concerning the role of women in Christianity and Islam today.

Enquiries: c.matthews@roehampton.ac.uk
Web address: http://estore.roehampton.ac.uk/browse/product.asp?catid=70&modid=2&compid=1
Sponsored by: University of Roehampton and Southlands Methodist Trust.

Unveiling the mind: een interview met Nawal El Saadawi

Doorheen haar betoog over de Egyptische revolutie in bovenstaand interview, komt de feministische achtergrond van Nawal El Saadawi duidelijk naar voren. De strekking van haar feminisme zoals dat hier tot uiting komt, valt samen te vatten in de volgende woorden: ‘No Women’s Liberation Under Capitalism’. De discriminatie en onderdrukking van vrouwen en andere maatschappelijke groepen is volgens haar door en door vervlochten met het kapitalistische, patriarchale en kolonialistische systeem. 

Een bijeenraapsel van citaten uit het einde van het interview, waarvan de boodschap mooi in lijn ligt met onze doelstellingen in verband met het bieden van een tegenwicht aan de al te eenzijdige stemmen die we doorgaans te horen krijgen in de mainstream media:

“We have to change the media: the media veiled the mind. We need new media, new education, new culture (as I said: a cultural revolution), to open the mind up, up! […] I underline the word unveiling the mind - to unveil the mind through the media, […] because I feel that your media is important: the alternative media that is fighting the traditional, capitalist media. Your media has a role to unveil the mind of people.” 

Kunst uit de Steentijd

Not a Pretty Girl

I am not a pretty girl.That’s not what I do. Het maken van het statement lijkt onnodig: dat ik geen pretty girl ben is mij en mijn omgeving al een goeie 21 jaar lang duidelijk. Integendeel, ik ben er altijd al tamelijk zeker van geweest dat het in niemand opgekomen zou zijn mij als iets anders te bestempelen dan eerst een jongen, en nu een jongvolwassen man. Toch hebben deze regels uit Ani DiFranco’s titelsong van haar klassieke album Not a Pretty Girl (1995) een bijzondere aantrekkingskracht voor me gehad.

Ik wil hier verduidelijken dat het statement geen pretty girl  te zijn een soort van mantra van zelfbewustzijn kan zijn, ook voor degenen die niet direct aangeraakt worden door vrouwelijke schoonheidsidealen - de mannelijke helft van de bevolking, met andere woorden. Not a Pretty Girl gaat niet zomaar over schoonheidsidealen as such. Het gaat over vrouwelijkheid als een sociale rol, één die geclusterd is met een hele reeks andere vooroordelen – met name zwakheid en een gebrek aan zelfredzaamheid. In die hoedanigheid geloof ik dat vele mannen – ikzelf niet in het minst – vaak al in aanraking zijn gekomen met het idee dat ze “zwakker” zouden zijn dan anderen omdat ze niet beantwoorden aan het traditionele beeld van “mannelijkheid”.

DiFranco staat internationaal bekend als een feministisch icoon, en veel van haar lyrics en gedichten geven zwart op wit uitdrukking aan de politieke en sociale noden van vrouwen. Wat haar voor mij echter nog veel interessanter maakt, zijn die momenten waar ze subtiel de vinger legt op het feit dat concepten als mannelijkheid en vrouwelijkheid simpelweg rollen zijn die onze maatschappij uitspeelt. Veel van haar nummers zijn als het ware een popular culture shortcut voor de klassieke academische kritiek op genderrollen als performatief gegeven.

Het bewustzijn dat het mooie meisje en andere genderstereotypen voornamelijk maatschappelijke brouwsels zijn, die in grote mate opgevoerd (en opgelegd) worden, is in zekere mate gemeengoed. Het verfrissende aan iemand als DiFranco is voor mij dat ze dat ze dat bewustzijn aanscherpt op een manier die veel makkelijker in het dagelijkse leven in te passen valt dan een academische of literaire beschouwing dat kan doen.

Zonder twijfel een belangrijke (en aartsmoeilijke) taak van het hedendaagse feminisme is het zoeken naar een manier waarop genderbewustzijn een prominentere plaats kan veroveren in ons dagelijkse denken – meer dan alleen maar een sluimerend concept te zijn in ons achterhoofd. Het is allemaal verschrikkelijk basaal, maar nog steeds allesbehalve evident.

Who Needs Feminism?

http://whoneedsfeminism.tumblr.com